אן אינטרעסאנטן עפיזאד האט זיך אפגעשפילט פארגאנגענעם ליל ששי ואתחנן אור ליום י"ד מנחם אב תשפ"ה לפ"ק בק"ק פארשעי, ווי עס ווערט דערציילט דורך כ"ק אדמו"ר מפארשעי שליט"א.

ווי ברייט באקאנט האט דער פארשעי רבי שליט"א לעצטנ'ס אנגעפאנגן במסגרת דעם וועכנ'טליכן ליל ששי שיעור, צו ווידעמען דעם צווייטן האלבן שיעור פאר עניני שבת קודש, ווען מען האט שוין ארום גערעדט איבער די שבת ליכט, און נאך פארשידענע ענינים פון שב"ק.

אויף די וואך פר' ואתחנן איז געווען מיוחד צו לערנען איבער 'ענין אמירת שיר השירים' ערש"ק נאכמיטאג.

האט דער פארשעי רבי שליט"א דערציילט ווי פאלגענד:

היינט דאנערשטאג ואתחנן האט אים אריין געבליצט אן אלטע מעשה וואס ער האט אמאל געהערט מאחד מבאי בית מדרשו, החסיד הישיש ר' חיים אברהם ב"ר עוזר מרדכי פריעד ז"ל, וואס איז געווען אן אלטער חסיד'ישער איד, מלא וגדוש מיט א זכרון מופלא איבער פולע מעשיות פונעם אלטן דור.

האט דער ר' חיים אברהם דערציילט פאר'ן רבי'ן שליט"א מיט איבער דרייסיג יאר צוריק, א מעשה וואס האט זיך מיט אים אפגעשפילט, דער ר' חיים אברהם איז ביי די צווייטע וועלט מלחמה, געווען א סאלדאט אין די ענגלישע ארמיי. איינמאל איז געווען ווען די ענגלאנדער האבן אנגעטון סאבאטאש פאר די דייטשע רשעים, און די דייטשע רשעים זענען געווען אויסער זיך פאר כעס און בושה, האבן זיי דאן אים געכאפט אלץ אן ענגלישער סאלדאט, און געפלאנט צו מאכן מיט אים א משפט וואס זאל זיין 'למען ישמעו ויראו'.

זיי האבן אים איינגעשפארט אין א מיליטערישע תפיסה, ווען דער אורטייל איז שוין פון פאראויס באשטימט, קודם איז דאך קלאר אז די ענגלענדער האבן דא אנגעדרייט די סאבאטאש און ער איז א ענגלישע סאלדאט, און דערצו איז ער א איד, אזוי אז ס'פשוט אז גזר דינו למיתה איז נאך פאר אלעס האט זיך אנגעפאנגען.

מען האט אים צוגעשטעלט א לויער, אבער דער לויער האט אים גלייך געזאגט, איך זעה נישט קיין וועג דו זאלסט בכלל געראטעוועט ווערן, ס"ה קענסטו פרובירן זיך צו פארטיידיגן אבער דיין גזר דין איז שוין פארזיגלט רח"ל.

דערווייל איז ר' חיים אברהם געזעצן אין זיין צעל, און זייענדיג איינער אליינ'ס אן גארנישט, האט ער יעדן טאג אנגעהויבן רעדן צו זיך אליינ'ס, אויסשפילנדיג די מלחמה צווישן דעם יצר הרע און יצר טוב (וואס דאס אליינ'ס זאגט גאר אסאך וואספארא דערהויבענע השגות דאס איז), ער האט גערעדט ווי דער יצר הרע רעדט צו אים, און ווי דער יצר טוב ענטפערט, אזוי האט ער אפגעראכטן זיינע טעג, און געדינט דעם באשעפער, ווען פאר יעדע זאך, שפילט ער פאר זיך אראפ דעם מלחמת היצר, זאל איך דאווענען יעצט, וואס האסטו פון דאווענען דא, ביסט שוין במילא פארלוירן, און ווי דער יצר טוב ענטפערט, אז א איד איז א איד אלעמאל און פארלירט זיך נישט, און דיין דאווענען איז גאר אסאך ווערד ביים באשעפער, וכו'.

איין טאג ווען ער זיצט אין זיין צעל, הערט ער פון אריבער די ווענטל, ווי אן אנדער ארעסטאנט שרייט אים אריבער און פרעגט אים, צו וועמען רעדסטו דארט? ענטפערט ר' חיים אברהם, וואס הייסט צו וועמען, צו מיר אליינ'ס דו ווייסט דאך איך האב קיינעם דא, איך בין אין זעלבן מצב ווי דיר. זאגט אים דער פון אונטער די וואנט, זאלסט וויסן אז איך קען אידיש, און איך האלט מיט אלעס וואס דו רעדטסט, ווייל איך בין געווען אמאל א שבת גוי אין אונזער דערפל, איז איך וויל דיר מיטטיילן, אז איך בין א פילאט, וואס די דייטשן האבן געכאפט, און שוין פאראורטיילט למיתה, און מארגן גייט מען מיר איינריכטן, שטיפ איך דיר דא אריבער דאקומענטן, וואס איך דארף שוין נישט האבן, און איך בעהט דיר קוק נישט אין דעם ביז מארגן, מארגן וועל איך שוין נישט דא זיין, קענסטו דאס האבן.

ווי נאר דער גוי האט אריבערגעשטיפט די דאקומענטן האט גלייך ר' חיים אברהם דאס גענומען אין האנט, און ווי א איד יא אריין געקוקט אין דעם, ווי ערשטוינט איז ער געווארן צו זעהן דארט צוויי בלעטער פון א סידור, איינ'ס האט אויף זיך שיר השירים, און די צווייטע האט געהאט הודו פון ערש"ק.

גלייך האט ער צוריק געשריגן צו יענעם אין לאך, ביז יענער איז צוריק געקומען צו די וואנט, און ער פרעגט אים, זאג מיר וואס ליגט אונטער די צוויי בלעטער?

דערציילט אים דער גוי, אז ווען די דייטשע רשעים האבן ארויס געטריבן דעם רב פון זייער דארף, האבן זיי מיט זייער נאצישע רשעות אנגעכאפט אפאר אידישע ספרים און דאס צופליקט אין פראנט פון די אויגן פונעם רב, האב איך אונטער זייער ריקן אויפגעהויבן צוויי פון די בלעטער וואס זענען געבליבן גאנצע בלעטער און נישט געהאט א ריס אינדערמיט, און איך האב דאס מיט מיר מיטגענומען אלץ א שמירה, אבער אזוי ווי מארגן גייט מען מיר שוין הרג'ענען דארף איך דאס שוין נישט, זאלסטו דאס האבן פאר דיר אלץ א שמירה.

ר' חיים אברהם האט דאס געזעהן ווי א הערה פון הימל, צו באקומען דעם שיר השירים אלץ א שמירה וואס דאס איז דאך באקאנט אז שיר השירים איז א סגולה לשמירה און צו נאך פולע זאכן, און הודו ער דארף דאך טאקע דאנקען און לויבן גאט אויב ער גייט ארויס פון דא זייענדיג איינע פון די ארבעה הצריכים להודות. און ער האט דאס ביי זיך באהאלטן.

דעם קומענדיגן מאל וואס א טשעפלין איז אריין געקומען צו אים, און געפרעגט ר' חיים אברהם צו ער דארף עפעס, האט ער געבעטן אויב ער קען אים ברענגען א פאפיר מיט א בליי, דער טשעפלין האט אים געברענגט א בלעטל, וואס האט געהאט אויף זיך א באור"ד פון א שא"ך שפיל וואס דאס פלעגט מען געבן פאר די ארעסטאנטן, און אויף די אנדער זייט איז דאס געווען ליידיג, און דערביי צוגעגעבן א בליי.

גלייך האט זיך ר' חיים אברהם גענומען איבער שרייבן דעם גאנצן שיר השירים, פרובירנ'דיג זעהן צו ער געדענקט דאס נאך אויף אויסנווייניג פון פאר די מלחמה, און יעצט ווען האט שוין געהאט דעם בלעטל וואס ער האט באקומען פונעם גוי האט ער זיך געקענט פארהערן צו ער קען דאס טאקע, און ער האט דאס טאקע באוויזן.

נאכן ענדיגן אפשרייבן דעם גאנצן שיר השירים, האט ער זיך דאס ביי זיך אוועק געלייגט אלץ א שמירה.

ווען ס'איז געקומען זיין משפט, האט מען אים געגעבן דאס ווארט זיך צו פארטיידיגן, און ער האט זיך אויפגעשטעלט רעדנ'דיג פון טיפן הארץ, ווען ער האט געענדיגט רעדן איז דער שופט געווען זייער איבער גענומען, און זיך ארומ'קוקנדיג זעהט ער אז דער גאנצער זאל איז איבערגענומען פון אים, האט אים דער שופט באגאנאדירט און אים געשאנקען זיין לעבן אים לאזנ'דיג גיין אויף די פריי.

ר' חיים אברהם האט אויסגעפירט אז ער געדענקט יעדע פיטשיווקע פון זיין לעבן, און ער האט טאקע אלעס געדענקט, אבער משום מה האט ער זיך קיינמאל געקענט דערמאנען וואס ער האט דאן געזאגט, כנראה איז דאס געווען ווערטער פון הימל וואס מען האט אים אריינגעלייגט צו זאגן, און ס'האט מיט אים נישט געהאט.

האט דער פארשעי רבי שליט"א ממשיך געווען צו דערציילן, אז היות ער האט זיך דערמאנט פון די מעשה היינט, האט ער גערופן זיין זון הר"ר עוזר מרדכי פריעד שליט"א מגבאי ביהמ"ד פארשעי, און אים געפרעגט צו ער געדענקט די מעשה, אויף וואס ער האט געענטפערט אז יא, פרעגט אים דער רבי ווער ס'האט דעם שיר השירים, זאגט אים ר' עוזר מרדכי, אז ס'ליגט טאקע ביי אים און ער האט דאס אריין געלייגט אין א גלאז. ווען ר' עוזר מרדכי האט געזעהן ווי דער פארשעי רבי שליט"א אינטרעסירט זיך יעצט אזוי אין די מעשה, און נאכן הערן אז יעצט ביינאכט גייט דער רבי פארלערנען ביים שיעור איבער דעם ענין פון 'שיר השירים', האט ער צו מנחה מעריב פארן שיעור דאס טאקע געברענגט צום פארשעי רבי'ן.

און דא קומט די געוואלדיגע השגחה פרטית, און אינטרעסאנטקייט פון די מעשה, ווען דער פארשעי רבי שליט"א האט געקוקט אויף דעם שיר השירים בלעטל, זעהט ער אז ס'ענדיגט זיך בזה"ל: 'התחלתי וגמרתי ב"ה פה בבית סוהר צבאי 28/7/42.

דער פארשעי רבי איז גלייך אויפגעשפרינגען און געבעטן נאכקוקן ווען דאס קומט אויס, און ס'קומט אויס דינסטאג עקב י"ד מנחם אב תש"ב פונקט 83 יאר צוריק, דעם זעלבן טאג ווי דער שיעור ווערט געגעבן אור ליום י"ד מנחם אב.

ויהי לפלא!

בייגעלייגט א בילד פונעם כתב יד פונעם שיר השירים

https://drive.google.com/file/d/1cicTor1-wE-XuYSlmmx0PSpxjgtk5zl4/view?usp=sharing