גרויס אויפוואכונג ביי חסידים ואנשי מעשה צו פוקד זיין פריש אנטדעקטע מקום מנוחתו

פונעם הייליגן אור לשמים זי"ע

ערשטמאליגע גרויסע געפארעכטס זייט'ן קריג צום 891'סטע יאהרצייט קומענדיגע כה תמוז הבעל"ט – רופט

ארויס נאסטאלגישע רגשי קודש ביי חסידים ואנשי מעשה – פון די איינציגסטע צדיקים וואס האבן מבטיח

געווען צו ליינען אלע קוויטלעך וואס קומען צום ציון

אפטא – פוילן די ציון הקדוש פונעם הייליגן אור לשמים זי"ע אין שטאט אפטא איז אלעמאל געווען באקאנט אלס

מקום מסוגל לישועות - זייט די הסתלקות פאר 189 יאהר צוריק בשנת תקפ"ז לפ"ק, ביז צום קריג - ווען די דייטשן

ימ"ש האבן אויסגעריסן אידישקייט אין פוילן.

אז מ'כאפט א בליקט אין די היסטאריע ספרים וואס באשרייבן אידישקייט אין פוילן בעפארן קריג, זעהט מען אז די

הייליגע ציון אין אפטא איז געווען ממש א תל תלפיות במלא מובן המלה, ווי חז"ל זאגן תל תלפיות – תל שכל פיות

פונים אליו, וואו עס זענען געפאהרן טויזנטער אידן צו מתפלל זיין דארט. ובפרט ביים יארצייט, ווען די שטראם פון

צענדליגער טויזנטער אידן פלעגט אנהאלטן ביז צוויי וואכן נאך די יארצייט, און ווי די יודעי העתים שרייבן זענען די

נסיעות קיין אפטא געווען פון די גרעסטע געפארעכטס אין פוילן – א שטייגער ווי די נסיעות קיין צאנז און ליזענסק!

ווי 'מזעהט אין עדות'שאפטן פון פאר'ן קריג, פלעגן די לאקאלע איינוואוינער באשטימען די אפיציעלע מארק-טאג

ארום די טאג פון די יארצייט – צו נאשן א פינאנציעלע בענעפיט פון די מאסן געפארעכץ.

די סיבה פארוואס ס'איז געווען אזא גרויסע געפארעכטס קיין אפטא - איז פשוט - פאר עטליכע סיבות. ערשטנס

איז דאס געווען א ריכטיגע מקום שהתפללו אבותי – וואו הייליגע צדיקים וקדושים האבן געדאוונט אלע יאהרן -

נאך לאנג פאר די פטירה פונעם אור לשמים, זייענדיג מקום מנוחתם פון די עלטערן פון עטליכע צדיקים גאוני

וקדושי ארץ, צווישן אנדערע די עלטערן פונעם נודע ביהודה און פונעם קאזניצער מגיד זי"ע. ווי אויך האבן דארט

שופך שיח געווען די הייליגע רבנים און רבי'ס פון שטאט ווי דער הייליגער אוהב ישראל, און דער אור לשמים זי"ע.

און פארשטייט זיך אז נאך די פטירה פונעם אור לשמים זענען זיינע תלמידים געקומען מתפלל זיין על ציון קדשו,

צווישן זיי דער חידושי הרי"ם, דער תפארת שלמה, דער סבא קדישא פון ראדאשיץ, און דער צאנזער רב זי"ע, ועוד

ועוד.

והעולה על כולנה, ווען ס'איז באקאנט געווארן די מקובלדיגע עדות'שאפט פון דעם גבאי פונעם אור לשמים, בשם

זיין הייליגן רבי'ן, אז ער האט מבטיח געווען אז ער וועט ווייטער ממשיך זיין צו ליינען יעדע קוויטל וואס

מ'ברענגט איהם - אפילו נאך די פטירה! און ווי וואונדערליך עס הערט זיך, האט דער גבאי געזאגט אז ער

דערקענט ביים ציון וועלכע קוויטלעך דער רבי האט שוין געליינט! דאס האט זעלבסט-פארשטענדליך צוגעברענגט

אז ס'זאל אגאנץ יאהר זיין א גרויס געפארעכטס צום ציון – ווער וויל דען נישט אז דער אור לשמים אליין זאל ליינען

זיין קוויטל. און פארשטייט זיך אז ביים יארצייט איז די געפארעכטס געווען פי כמה, אזש די שטאט אפטא איז

געווען פארפלייטצט מיט צענדליגער טויזנטער אידן וואס זענען געקומען פון נאנט און ווייט.

דאס האט אנגעהאלטן אזוי ביז צו די צווייטע וועלטס-מלחמה. ביים קריג איז די פלאץ ליידער פארשוועכט געווארן

אויף גאר א שווערע פארנעם, אויף אזוי ווייט אז אויסערליך האט מען שוין ר"ל נישט דערקענט אז ס'געפינט זיך

דארט א בית החיים, און זייענדיג אינעם צענטער פון שטאט האבן עס די ארטיגע גויים פארוואנדלט צו די לאקאלע

פארק – עַל הַ ר צִ ּיֹון שֶׁ שָּׁ מֵ ם שּועָּׁ לִ ים הִ לְּ כּו בֹו! און בבחינת שבר על שבר האבן די פאלאקן אויסגעוועלט צו בויען א

טעאטער אין צענטער פון פארק - פונקט איבער די מקום פונעם ציון הקדוש - בָּׁ אּו גֹויִם בְּ נַחֲ לָּׁ תֶׁ ָך טִ מְּ אּו אֶׁ ת הֵ יכַל

קָּׁ דְּ שֶׁ ָך!

עטליכע יאהר צוריק האבן זיך עטליכע ענערגישע עסקנים אריינגעלייגט אין די מלאכת הקודש צו צוריקבאקומען די

אדמת קודש אונטער אידישע הענט. אנגעהויבן מיט'ן טעכניש 'אידענטיפיצירן' די פונקטליכע גבולות בית החיים,

און די מדויק'דיגע פלאץ פונעם ציון הקדוש, דורך צוזאמנעמען אפיציעלע בילדער, און עדות'שאפטן פון פאר'ן קריג,

און דערנאך אראפברענגען א פראפעסיאנעלע סורוועי קאמפאני, צו אפמעסטן און באשטימען גענוי וואו ס'געפינט

זיך די ציון הקדוש. נאכ'ן האבן די פונקטליכע פלאץ, האט מען אריינגעברענגט ספעציעלע העכסט-סאפיסטיקירטע

סקען מאשינען וואס מאכן עקסרעיס פון וואס טוהט זיך אונטער די ערד, און בס"ד האט מען טאקע געפונען די

פונדאמענט פונעם אוהל הקדוש - גענוי אויף די ארט וואו די סורוועי קאמפאני האט עס אנגעצייכנט. ווי אויך האט

מען קלאר געקענט אידענטיפיצירן די ציון פונעם אור לשמים, און פון זיינע זוהן – הרה"ק רבי ישראל אויף זיין

רעכטע זייט, און הרה"ק רבי פנחס אויף זיין לינקע זייט, און דער ציון פון הרה"ק רבי שמואל מגיד זי"ע - תלמיד

פונעם קאזניצער מגיד זי"ע, וואס האט סוף ימיו געדינט אלס מגיד אין אפטא – און איז נטמן געווארן אינעם אוהל

הקדוש.

יעצט האט זיך אנגעהויבן די עבודה קשה צו ארבעטן מיט די שטאטישע באאמטע צו צוריקשטעלן די פלאץ אונטער

אידישע אייגענטום, און אוועקנעמען די טעאטער פון די מקום קדוש. און בסייעתא דשמיא האט מען צוביסלעך

געמאכט פארשריט אין דעם געביט. און ווי עס שטעלט זיך ארויס איז איינס פון די שטערקסטע שריט געווען –

נעהמליך די פשוטע פאקט אז מ'האט מפרסם געווען די פלאץ פונעם ציון הקדוש – און ס'איז באשיינפערליך

געווארן א מקום תפלה פאר פיהלע רייזנדע צו די מקומות הקדושים. די דאזיגע פאקט האט גאר שטארק

אויפגעטוהן ביי די לאקאלע איינוואוינער – אז זיי זעלבסט זאלן מעהר שעצן די מקום קדוש, און זיך באגיין דארט

מיט רעספעקט.

די פארלאפענע יאהר ביים יארצייט, האבן זיך במשך דעם מעת לעת אדורכגעדרייט עטליכע הונדערט אידן ביים

ציון, וואו די עסקנים האבן אויפגעשטעלט א 'פראוויזארישע ציון' פונקט העכערן ציון. און דאס יאהר הערט מען

צוריק פון נאך א גרעסערע ציבור וואס גרייטן זיך צו פאהרן.

עס איז באקאנט די ווערטער פון זיין אייניקל הרה"ק רבי שלמה ראזוואדאווער זי"ע אין הקדמה צו צל"ח החדש

"כידוע איז דער הייליגער אור לשמים זי"ע געווען פון די צדיקים וואס האבן געהאלטן אז אידן דארפן האבן

עשירות וכל טוב, אויפ'ן דרך פון זיין הייליגן רבי'ן דער חוזה מלובלין זי''ע, אין זיין הייליגן ספר "אור לשמים"

איז דער צדיק אסאך מאריך איבער דעם ענין אז אידן דארפן האבן עשירות וכל טוב סלה. און פאר זיין פטירה

האט ער מבטיח געווען אז ווער עס וועט קומען צו זיין ציון וועט געהאלפן ווערן בכל משאלות לבו לטובה

ולברכה. און עס איז געווען אנגענומען אלס א מקום קיבול תפילות וואו עס פלעגן יעדעס יאר קומען

טויזענטער אידן פוקד זיין ציונו הקדוש" ווי אויך איז ידוע די הייליגע תפלה פונעם אור לשמים פאר פרנסה רִ בֹון

הָּׁ עֹולָּׁמִ ים יָּׁדַ עְּ תִ י כִי הִ נְּנִי בְּ יָּׁדְּ ָך לְּ בַ ד כַחֹמֶׁ ר בְּ יַד הַ ּיֹוצֵר. וְּאִ ם גַם אֶׁ תְּ אַ מֵ ץ בְּ עֵ צֹות וְּתַ חְּ בּולֹות וְּכָּׁל יֹושְּ בֵ י תֵ בֵ ל יַעַמְּ דּו לִ ימִ ינִי

לְּ הֹושִ יעֵנִי וְּלִ תְּ מְֹך נַפְּ שִ י, מִ בַ לְּ עֲדֵ י עֻזְּ ָך וְּעֶׁ זְּרָּׁ תְּ ָך, אֵ ין עֶׁ זְּרָּׁ ה וִישּועָּׁה, די תפלה וואס זיין גרויסער תלמיד דער תפארת

שלמה האט עס געזאגט צוויי מאהל א יעדן טאג – צו משפיע זיין פרנסה. דאס יאהר וועלן שווערע הונדערטע אידן

זיך אויסגיסן זייער הארץ ביים ציון זאגנדיג די דערהויבענע תפלה, און איבערלאזן א קוויטל ביים ציון, פועל'נדיג

פרנסה בשפע און אלעס גוטס. זכותו יגן עלינו!